Varşova

Dariusz Gajewski’nin aldığı ödüllerle ülkesi Polonya’da çok tartışılan ilk uzun metrajlısı Varşova, birbirinden bağımsız gibi gelişip ortak bir tema etrafında dönerek kesişme noktasına ilerleyen çok karakterli yapısıyla, tipik bir festival filmi. Kahramanlarımızın hiçbiri Varşovalı değil. Hepsi taşradan gelmiş; kişisel beklentilerle sıradan bir Varşova gününde sürüklenmekteler. Romantizmin peşinde bir kadın; otostop çektiği mafyöz adam; yetimhaneden taze çıkmış, iş arayan bir genç; Varşovalı sevgilisinin hayatındaki gerçekler karşısında hayal kırıklığına uğrayan bir genç kız; izini kaybettiği kızını bulmaya çalışan bir çiftçi… Film, hiçbirinin ne geçmişi ne de geleceği hakkında bir ipucu veriyor. Yerleşik Varşovalılar’ın yaşam tarzı ve şehrin turistik güzellikleri de, Gajewski’nin ilgi alanı dışında. Film, daha ziyade, Varşova’da aranıp da bulunamayanlar, karşılıksız çek misali geri tepen umutlar üzerine. Kahramanların karşılaşmaları ve birlikte yaşadıkları, sinemasal tempoyu ayakta tutacak sıradışılıkla, her an her yerde olabilirliğin gerçekçiliği arasında bir dengede konumlanmış. Varşova’nın tipik bir festival filmi olduğunu söyledik ama aynı zamanda gösterişsiz bir şaşırtıcılığa da sahip. Sisli, soğuk bir kış sabahının tüm kasvetini hissettirerek yaptığı başlangıç, hüzünlü ve katı gerçekçi Doğu Avrupa FILMLERine dair çağrışımların hepsini birden yükleniveriyor. Lakin, Gajewski filmin rengini derhal değiştirip farklı bir yöne, epey ironik bir bakış açısına, hatta yer yer eğlenceli bir hale çekiyor ve bunu da ince ayarlarla, müzikten ve mesafeli bir yaklaşımdan yararlanarak yapıyor. Kahramanlarının karşılanmayan beklentilerini boynu bükük bir dramaya dönüştürmeden, acı tatlı bir bakışla ele alıyor. Şehrin mekân olarak kullanımı için de benzer şeyler söylenebilir. Bilhassa estetize edilmemiş ama beklenmedik anlarda romantikleşebilen bir Varşova var karşımızda. Yeşim Tabak