Perde Arası
René Clair’den deneysel ve avangard bir yapıt. Yapımcılığı Fransız bale topluluğu “Les Ballets Suis” tarafından üstlenilen filmde topluluk üyeleri yıldız dansçıları Borlin’in yasını tutmaktadır. Aşırı derecede gerçeküstü ve absürd olan film, bir deve tarafından çekilen cenaze arabası ve tabutunun içinde son bir gösteriye kalkışan ölü gibi görüntüler sunar. Jenerikte adı anılmayan Eric Satie filmin müziklerini yapmıştı ve filmin sonlarına doğru perdede görünmekteydi. Clair’in 1924 tarihli çalışması, ıslık ve yuhalamalarla olduğu kadar alkışlarla da karşılandı; seyirciyi öfkelendirmeyi amaç edinen dadacı felsefe bir kez daha başarıyla temsil edilmişti. Clair, anlatı temelindeki nedensellik kavramını bir kenara bırakıp, film boyunca var olan tüm sinema tekniklerine baş vurmuş ve burjuva normlarının alaşağı edilişini dadacı bir üslupla anlatmıştır. İzleyici kitlesi, yeni mekânsal ve zamansal ilişkiler icat etmenin verdiği zevke vurgu yapan ve beklenmedik kahkahaların koptuğu bu filmde, silahının başından kalkıp sakallı bir adama dönüşen bir balerine doğru son hız koşan bacaksız bir adam gibi birbiriyle ilintisiz ve çoğu kez tahrik edici bir dizi imgenin bombardımanına uğrar adeta. Clair bu filmden sıklıkla “görsel bir laf kalabalığı” olarak söz etse de, günümüz izleyicileri bu yapımı sinemasal ve toplumsal anlamda yerleşmiş geleneksel değerleri altüst etmeye dönük bir girişim olarak görüyor. Filmin zamanın sinema teknikleri açısından devrim niteliğindeki kurgusu, tavrındaki aşılmaz sertlik ve muhalif duruşla da beslenerek, bugün hâlâ birçok sinemacı için esin kaynağı olan bir görsel dil yaratır. Clair’in bütün filmlerinde izleri bulunabilecek bir sinema dilinin en yalın ve en doğrudan etkilerinin dışavurumu olarak nitelenebilecek yapıt, sadece zamanın sinema beğenisi açısından değil, yerleşik ahlâki değerlerin sorgulanması açısından da bir klasik sayılıyor.
'
1924
Francis Picabia
René Clair
Jimmy Berliet
Rolf de Maré
Erik Satie
Francis Picabia
Jean Borlin
Man Ray
Marcel Achard
Marcel Duchamp
Erik Satie
11. Gezici Festival
SİNEMA VE ANARŞİZM