Otobüs
Tunç Okan’ın ilk yönetmenlik denemesi Otobüs 1974 yılında İsveç’te son derece yetersiz bir bütçeyle başlayan filmin çekimleri uzadıkça Okan’a bir deneme-yanılma metoduyla filmi kotarma olanağı doğmuştu. Sonuçta, daha önce rol aldığı birkaç filmin senaryosuna yaptığı minik katkıdan başka teknik anlamda sinemada çalışması olmayan Okan’dan böyle çarpıcı bir film çıkması Yeşilçam’ı ve yerli basını şaşırtmış, film büyük sürpriz olarak yorumlanmıştı. Okan, bir takım eksiklere karşın, bir ilk film için üstün denebilecek bir dille, Anadolu’dan kalkıp bambaşka bir gerçeğin içine düşmüş insanların dramını anlatmış, yer yer simgesel sinemadan tatlar sunmayı da becermiş, kapitalist toplumun, uygarlık denen yutturmacanın kişileri ne derece bencilleştirerek birbirlerine yabancılaştırdığını, acımasız ve materyalist hale getirdiğini, teknoloji karşısında kır kökenli insanın çaresizliğini naif bir gözle vermişti. Ancak Avrupa’nın bağrında çöp kutularından artık yiyen ya da yürüyen merdivene kendini tersten kaptırıp gülünç duruma düşen Anadolulu göçmen figürü sansürcü anlayışın hoşuna gitmemiş olacak ki filmin Türkiye’de gösterimi yasaklanmış, daha sonra Danıştay kararıyla izlenebilmişti. Aslında Tunç Okan, Batı’yla Doğu’nun gerçeğini uç noktalarda yansıtırken uygarlık maskesine gizlenmiş Batı toplumundaki yoz düzene daha fazla yükleniyor, sonunda tercihini bir parça da olsa Doğu’dan yana koyuyordu… Tunç Okan’ın bir gazete haberinden hareketle yazdığı ve çektiği Otobüs’ün konusu kısaca şöyle; İyi bir yaşam umuduyla yurtdışına kapağı atmak isteyen dokuz Türk, vatandaşlarından birine güvenip eski bir otobüsle yola çıkıyor; istikamet Stockholm. Türlü zorluklardan sonra amaçlarına ulaşıyorlar. Ancak şoför, Stockholm’de bir meydanda otobüsü park edip resmi işlemleri yürütme bahanesiyle dokuz işçi adayının pasaportlarını ve paralarını alıp kayıplara karışıyor. Giderken de yolculara ne olursa olsun otobüsü terk etmemelerini tembihliyor. Bir süre otobüsten çıkmayan bu insanlar açlık sonucu otobüsün dışındaki dünyayla tanışmak zorunda kalıyor. Cumhur Canbazoğlu