Kapının Ardı
Kapının Ardı, kategorilere karşı gelen bir film. Korku, intikam draması, propaganda. Bu türlerin hiçbiri ona tamamen uymuyor. Bana kalırsa en iyi uyanı trajedi. Klasik anlamda bir trajedi. Hoşgörüsüzlük ve nefret gibi tek bir sebep ya da duygu tarafından harekete geçirilen olaylar dizisi. Ne yazık ki, filmin konusu yüz yıl önce gösterime girdiğinde olduğu kadar günümüzde de hâlâ geçerli. Filmi, hissedilen vahşet yüzünden değil, gerçekçiliğinden dolayı şoke edici bulabilirsiniz, ayrıca sinemanın 100 yıl önce nasıl yapıldığına dair önyargılarınızı da yıkabilir.
Umarım yıkar.
Film Gouvenor Morris’in Amerikan McClure dergisinde 1918 Temmuz ayında yayınlanan kısa hikâyesine dayanıyor. Yapımcı Thomas Ince, filmin haklarını 10 bin dolara satın aldı. Ertesi yıl, ülkenin savaş filmlerine karşı giderek artan çelişkili hislerini göz ardı ederek, 1919 Aralık ayında gösterime soktu. Film, kadın izleyicilere yönelik dikkate değer uyarılara karşın çok iyi eleştiriler aldı. 84 bin dolarlık yapım maliyetine karşılık, 289 bin dolar kazanarak ticari bir başarı da yakaladı. Ayrıca, DW Griffith’in Broken Blossoms’ı ve Lon Chaney’nin The Miracle Man’iyle birlikte yılın en iyi filmleri arasında yer aldı.
Film, sessiz film döneminin yeterince takdir edilmemiş film yapımcılarından biri olduğunu düşündüğüm Irvin Willat tarafından yönetildi. Kapının Ardı’nı restore etmek ekibimizin bir yıldan fazla zamanını aldı. Her geçen gün yönetmenin yeteneklerini ve ustalığını daha da fazla takdir ettim. Willat zamanı, şu an ile geçmiş arası geçişlerle, geriye dönüşlerle, hayali sekanslar ve geriye dönüşlerin içindeki geriye dönüşlerle sürekli olarak değiştiriyor. Kullandığı renkler ve tonlamalar sadece bağlamsal ipuçları vermiyor, aynı zamanda duygusal ve psikolojik bir anlam da katıyor. Yalnızca yetmiş dakika uzunluğundaki filmin özenli kurgusu tam anlamıyla bir ustalık sergiliyor. Son makaraya geldiğinizde, muhtemelen kendinizi kurgudaki ustalığa dikkat edemeyecek kadar filme kaptırmış bulacaksınız. Zaten böyle yapacağınızı düşünüyorum, ama bu film, sırlarını zamanla veren ve tekrar tekrar izlemeyi ödüllendiren bir yapım.
Kapının Ardı’nın restorasyonu, filmin günümüze geldiği bilinen tüm parçalarını birleştiriyor: Columbia – Sony Koleksiyonu’ndan, Kongre Kütüphanesi’ne gelen renklendirme rulolarına bölünmüş eksik bir kopya, Hobart Bosworth koleksiyonundan küçük film ruloları ve Rusya Gosfilmofond’da koruma altında bulunan bir yurtdışı baskısı. Filmin sürekliliği senaryoya dayanarak yeniden oluşturuldu. Senaryo aynı zamanda eksik bölümlerin yeniden yaratılması için metni de sağlamış oldu. Şimdi büyük ölçüde tamamlanmış olsa da filmde hâlâ iki kısa anlatı boşluğu bulunuyor. Bunlar hareketsiz görüntüler ve senaryodan alıntılanan metin ile birleştirildi. Orijinal renk düzeni, renklendirme silindirleri üzerindeki yol gösterici notlara dayanarak yeniden üretildi ve 1918 Kodak renklendirme ve tonlama kılavuzuna uyarlandı.
Robert Byrne