Burma VJ: Kapalı Bir Ülkeden Haberler

Askerî rejimler gerçeğe direnir. Ama aynı zamanda gerçeği üretirler. En saf haliyle, katıksız insan gerçeğini. Burma VJ’de “bizim ülkemiz dünyanın geri kalanından farklı” sözünü işitiyoruz bir noktada. Bu hem bir hakikati anlatıyor hem de kendini yanlışlıyor. Bu ifade, baskı altındaki bütün toplumların ortak sloganı gibidir. Sokakta gösteri yaparak rejime direnen insanların yüz ifadelerine baktığınızda, İspanya’nın, Arjantin’in, Şili’nin, Polonya’nın ve kendi geçmişinizin derin izlerine rastlarsınız. Bu izler, gurur ve özgürlük duygusu ile korku ve dehşetin tekinsiz alaşımını içerir. Nefes aldırmayan bir rejim insanları sindirir, korkaklaştırır ve tek başına hissettirir. Ama aynı zamanda başları dikleştirir, insanları kahramanlaştırır ve dayanışmayı ateşler. Silahların gölgesinde boy gösteren sokak gösterilerinin baş aktörü işte bu gerçektir. Burma VJ, hiç kuşkusuz, çok gerçek bir film; belgesel öğeler içerdiği için değil. Tetiğin düşmesine ramak kalan o anı bir belgesel anlatamaz. Zira o an, belge ve kurgunun gerçek potasında eriyip tek bir insanlık durumuna dönüştüğü maddeden yapılmıştır. Bu anlamda Burma VJ, yalnızca 2007 ayaklanmasının değil, Burma’nın aynı maddeden mamul tüm geçmiş gerçekleri ve diğer tüm benzer gerçekler için seyredilebilir. Sokakları turuncu renge boyayan Budist rahiplerin direnişleri, bir İngiliz sömürgesi olarak gözaltına alınan Burma’yı da anlatıyor, 1962 yılında askerî darbeye maruz kalan Burmayı da, 2007 direnişini de. Dünyanın neresinde olursa olsun askerî rejimler birbirine benzer. Burma VJ, silahın esir aldığı kamerayı, kameranın deşifre ettiği silahı anlatıyor. Olup bitenleri bir yerlerden hatırlıyorsunuz. Bizim ülkemiz dünyanın geri kalanından hiç de farklı değil. Halil Nalçaoğlu