Andrei Rublev

15. yüzyılın başlarında Rusya, belki de tarihinin en kaotik dönemini yaşamaktadır. Merkezi iktidar otoritesini tam olarak kurabilmiş değildir ve ülkede yaşayan insanlar Moğollar ile Tatarların vahşi saldırılarına maruz kalmaktadır. Epizodik bir yapıya sahip olan Andrei Rublev, temel olarak 15. yüzyılın ünlü kilise ressamı, ikon ve duvar freski sanatçısı Andrei Rublev üzerine kuruludur. Rublev, film boyunca zorbalığın, etnik ayrımcılığın, ırkçılığın hüküm sürdüğü bir çağda, kötülüğün uç noktadaki yansımalarını görecek ve klasik deyimle çağına tanıklık edecektir. Çarpıcı bir “balonla uçma sahnesi”yle açılan film, genel anlamda sanatçı ve toplum teması etrafında döner. Tarkovski, film boyunca birçok yan temayı da ele alır: Sanatçının özgürlük arayışı, iktidar ile sanatçı arasındaki ilişkiler, cinsellik, şiddet ve tabii ki bütün Tarkovski filmlerinde olduğu gibi Hıristiyan mistisizmi bağlamında inanç ve etikle ilgili temel sorunlar… Tarkovski filmini bir fresk gibi kurmuştur. Filmdeki bölümler bağımsız birer hikayeden ziyade ancak finalde ortaya çıkacak o “büyük resmin” birbirini takip eden parçalarını hatırlatır. Andrei Rublev, tiyatro dramatürjisinin hakim olduğu konvansiyonel sinemaya karşı bir meydan okumadır adeta. Tarkovski geleneksel anlamda hikaye anlatmaktan, karakterler yaratmaktan ziyade filmini bir resim gibi kurmuştur. Dolayısıyla, karşımızda takip edilecek klasik bir film öyküsü değil, ancak görüntülere nüfuz ederek kavrayabileceğimiz bir “Tarkovski freski” durmaktadır. Final sahnesini aklımıza getirdiğimizde, filmin Rublev’in resimlerinden yola çıkarak gerçekleştirilmiş, benzersiz bir sinemasal deney olduğunu da kabul edebiliriz. Sinemaskop formatında çekilen ve her karesinde Tarkovski’nin görsel ustalığını yansıtan Andrei Rublev, 1971 yılında Batı’da gösterilmesinden itibaren eleştirmenler tarafından, “katıksız bir başyapıt” olarak nitelendirilmiş ve son 30 yılda yapılan soruşturmaların çoğunda sinema tarihinin en iyi filmleri arasına girmekte hiç zorlanmamıştır. Mehmet Açar